🚑 Một phụ nữ 84 tuổi đến khám với tình trạng đau bụng kèm táo bón mãn tính lâu ngày. Khi khám, bụng căng to, nhiều hơn ở bên trái. Sờ thấy một khối u mơ hồ ở hố chậu trái. Chụp X-quang bụng không chuẩn bị cho thấy giãn đại tràng lên và đại tràng ngang, toàn bộ đại tràng xuống chứa đầy phân. Các quai ruột non bị di lệch sang bên phải bụng. Siêu âm bụng thấy bụng căng nhiều hơi. Chụp cắt lớp vi tính (CT) ổ bụng cho thấy đại tràng xuống và đại tràng sigma giãn lớn chứa đầy phân kèm vôi hóa không đều tạo thành một khối u phân trong lòng đại tràng, có kích thước # 8 x9 x 26cm. Đại tràng lên và đại tràng ngang giãn d# 6.4 cm. Hai thận ứ nước độ I. Thành đại tràng dày nhẹ, còn cấu trúc lớp, thâm nhiễm mỡ nhẹ xung quanh, kèm ít dịch hạ vị. Không thấy khối u hoặc hẹp lòng ruột cản trở ở vùng trực tràng-sigma. Bệnh nhân được điều trị bảo tồn bằng thụt tháo và thuốc nhuận tràng. Hiện tại bệnh nhân ổn định, các triệu chứng cải thiện rõ rệt.
Hình ảnh 1 Hình ảnh 2
Hình ảnh 3 Hình ảnh 4 Hình ảnh 5
👉 Tóm lại: U phân là một dạng tắc nghẽn phân nghiêm trọng. U phân được hình thành do tình trạng ứ đọng phân trong đại tràng kéo dài, theo thời gian, các chất cặn bã này sẽ được sắp xếp lại để tạo thành một khối phân cứng, có hình dạng rõ ràng trong lòng đại tràng. Cũng có thể thấy vôi hóa. Đại tràng sigma và trực tràng là những vị trí thường gặp của u phân. U phân thường gặp ở bệnh Hirschsprung, bệnh Chagas, bệnh nhân nội trú bị chấn thương cột sống, bất thường về hành vi và ở bệnh nhân cao tuổi bị táo bón mãn tính. Các biến chứng của u phân bao gồm tắc ruột, loét đại tràng và thận ứ nước do ảnh hưởng của khối. Các lựa chọn điều trị bao gồm sử dụng thuốc thụt, thuốc nhuận tràng và làm sạch trực tràng để giảm tình trạng tắc nghẽn phân và can thiệp phẫu thuật nếu các phương pháp bảo tồn không hiệu quả.
👉 Do vậy, các bác sĩ khuyến cáo người bệnh nên có lối sống lành mạnh, ăn nhiều chất xơ, uống nhiều nước, tập thói quen đi vệ sinh. Hạn chế người bệnh ăn những loại thực phẩm có nhiều chất tanin như: Hồng ngâm, ổi, sung, hạt hoa quả… và các loại thực phẩm khó tiêu hóa, có nhiều chất bã xơ, sợi dai như: Măng, mít, kẹo cao su… Tanin và chất xơ khi gặp môi trường axit trong dạ dày sẽ gây phản ứng kết tủa, vón lại thành khối bã rắn chắc.
👉 Nếu người bệnh nếu có triệu chứng đau, chướng bụng bất thường thì tuyệt đối không nên chủ quan, tự ý mua thuốc uống. Thay vào đó, cần đến các cơ sở y tế uy tín để được khám và chẩn đoán chính xác cũng như có hướng can thiệp kịp thời.
Link tham khảo:
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3726803/
https://radiopaedia.org/articles/faecaloma?lang=us
Nguồn bài viết: Bác sĩ Đinh Hoàng Long, Nguyễn Viết Lãm – Khoa CĐHA-CN – Bệnh viện Quân y 17
