📚 Giới thiệu
Tăng tiết mồ hôi là hiện tượng tuyến mồ hôi hoạt động quá mức cần thiết, thường xảy ra ở lòng bàn tay, bàn chân, nách hoặc mặt. Người mắc có thể ra mồ hôi ngay cả khi đang nghỉ ngơi trong môi trường mát mẻ, có khoảng 3 – 5% dân số trên thế giới bị đổ mồ hôi quá mức, vượt xa nhu cầu cần thiết của cơ thể. Nguyên nhân chính là do rối loạn chức năng của hệ thống thần kinh thực vật (cường giao cảm) gây nên. Tình trạng này được gọi là Hyperhidrosis, có nghĩa là chứng tăng tiết mồ hôi.Tăng tiết mồ hôi có thể khu trú tại các vị trí như đầu, mặt, tay, chân. lưng, mông, đùi… hoặc tăng tiết mồ hôi toàn thân.
Y học cổ truyền cho rằng do các nguyên nhân bên trong (thất tình), liên quan đến chức năng của các tạng Tâm, Can, Thận. Một trong những phương pháp hiệu quả nhất trong điều trị tăng tiết mồ hôi là Cấy chỉ.
Cấy chỉ (chôn chỉ, vùi chỉ, xuyên chỉ, thắt buộc chỉ) là đưa chỉ tự tiêu vào huyệt theo lý luận của Đông y, để tạo kích thích và duy trì kích thích lâu dài.
Tại Bệnh viện Quân y 17, kỹ thuật này đã được triển khai thường quy tại khoa Y học cổ truyền, với một số ca đã thành công, là phương pháp điều trị ít xâm lấn, là phương pháp không dùng thuốc, giúp tiết kiêm thời gian và chi phí, góp phần phục hồi chức năng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Hình 1. Hình ảnh trước khi điều trị
Hình 2. Hình ảnh sau 4 lần cấy chỉ điều trị
📚 Kinh nghiệm triển khai tại Bệnh viện Quân y 17
Quy trình kĩ thuật bao gồm:
- Bộc lộ vùng huyệt chỉ định, Thầy thuốc thực hiện vô khuẩn như phẫu thuật, vô khuẩn vùng huyệt.
- Cắt chỉ catgut thành từng đoạn dài 1 – 2 cm. Luồn chỉ đã cắt vào trong lòng kim cấy chỉ. Đâm kim cấy chỉ vào huyệt, đâm qua da thật nhanh, rồi đẩy từ từ kim vào huyệt, sâu từ 1 – 3 cm tuỳ huyệt. Cho nòng vào ống kim, đẩy nòng từ từ vào và từ từ rút kim ra, catgut nằm lại trong huyệt.
- Rút toàn bộ kim ra khỏi huyệt. Sát khuẩn, đặt gạc và băng dính.
📚 Liệu trình: cách 2 tuần cấy chỉ một lần; Liệu trình từ 4 – 6 lần.
Hình 3. Thực hiện phác đồ cấy chỉ điều trị tăng tiết mồ hôi
Hình 4. Ê kíp thực hiện Qui trình cấy chỉ
📚 Qua thực tiễn điều trị, có > 80% triệu chứng đều cải thiện rõ rệt:
- Giảm tăng tiết mồ hôi rõ rệt.
- Cải thiện sự tự tin, không còn lo lắng về mồ hôi tay chân.
- Nhanh chóng trở lại sinh hoạt thường ngày.
- An toàn, ít biến chứng, chưa ghi nhận các tai biến nặng nề như nhiễm trùng.
📚 Bàn luận
Kinh nghiệm thực tiễn của chúng tôi tuy số lượng bệnh nhân chưa nhiều nhưng bước đầu đã có nhứng thành công nhất định. Kết quả cũng phù hợp với nhiều báo cáo trong và ngoài nước. Tác giả Nguyễn Minh Phương (2021) và cộng sự chứng minh cấy chỉ mang lại hiệu quả so với điều trị nội khoa [3] . Trần Văn Bản (2012) nhấn mạnh vai trò của cấy chỉ trong những bệnh lý mãn tính [2]. Nghiên cứu của Zhang Wei et al và cs ( 2019) cho thấy cấy chỉ điều trị tăng tiết mồ hôi tay chân cải thiện rõ triệu chứng [7]. Tác giả Lê Thị Hồng Vân & cộng sự (2020) chứng minh hiệu quả của cấy chỉ trong điều trị rối loạn thần kinh thực vật [4].
Điều này khẳng định rằng cấy chỉ là lựa chọn điều trị an toàn, hiệu quả, giúp cải thiện chức năng và chất lượng sống cho bệnh nhân tăng tiết mồ hôi, tuy nhiên cần lựa chọn bệnh nhân phù hợp, chuẩn bị chu đáo và theo dõi lâu dài để đánh giá hiệu quả và hạn chế biến chứng.
Kết quả tại Bệnh viện Quân y 17 là xu hướng chung trên thế giới và trong nước về hiệu quả và độ an toàn của kỹ thuật này.
📚 Kết luận
Cấy chỉ điều trị bệnh lý tăng tiết mồ hôi đã được thực hiện thường quy tại Bệnh viện Quân y 17. Kỹ thuật này đem lại kết quả tích cực, an toàn, giảm chi phí điều trị, giúp người bệnh giảm được các rào cản về tâm lý và nâng cao chất lượng cuộc sống, đồng thời khẳng định năng lực chuyên môn và uy tín của bệnh viện trong lĩnh vực điều trị bệnh lý Tăng tiết mồ hôi do cường giao cảm.
Tài liệu tham khảo
- Nguyễn Tài Thu (2006). Châm cứu học. Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.
- Trần Văn Bản (2012). Cấy chỉ trong điều trị bệnh lý mạn tính. Tạp chí Y học cổ truyền Việt Nam, số 3, tr. 45–52.
- Nguyễn Minh Phương (2021). Ứng dụng cấy chỉ điều trị tăng tiết mồ hôi tại Bệnh viện Da liễu Hà Nội. Báo cáo chuyên đề khoa Y học cổ truyền.
- Lê Thị Hồng Vân & cộng sự (2020). Đánh giá hiệu quả của cấy chỉ điều trị rối loạn thần kinh thực vật. Tạp chí Y học Thực hành, số 8, tr. 60–66.
- Hội Châm cứu Việt Nam (2018). Hướng dẫn kỹ thuật cấy chỉ trong điều trị bệnh lý nội khoa. Tài liệu đào tạo liên tục.
- Nguyễn Thiên Quyến và Đào Trọng Cường (2013). Chứng chân tay ra mồ hôi. Chẩn đoán phân biệt chứng trạng trong Đông y. Nhà xuất bản văn hóa dân tộc, Hà Nội, 91- 94.
- Zhang Wei et al. (2019). Thread embedding acupuncture for hyperhidrosis: A clinical observation. Journal of Traditional Chinese Medicine, Vol. 39(4), pp. 512–518.
Nguồn bài viết: Phạm Hồng Đình Thẩm, Lê Thị Thuỳ Dương, Khoa Y học cổ truyền – Bệnh viện Quân y 17
