📚 Giới thiệu
Hẹp ống sống thắt lưng đa tầng là bệnh lý thường gặp ở người trung niên và cao tuổi, ước tính khoảng 8-11% ở nhóm > 65 tuổi, gây đau lưng, tê yếu chi dưới, đi cách hồi thần kinh không đi bộ xa được, muộn có thể gây rối loạn đại tiểu tiện và ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng cuộc sống [1][2]. Khi điều trị nội khoa không còn hiệu quả, phẫu thuật giải ép thần kinh kết hợp cố định cột sống và hàn xương liên thân đốt được coi là phương pháp điều trị tối ưu [3][4].
Tại Bệnh viện Quân y 17, kỹ thuật này đã được triển khai thường quy trong nhiều năm với nhiều ca phẫu thuật thành công, góp phần giảm đau, phục hồi chức năng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Hình 1. Phim Xquang trước mổ
Cột sống mất vững, mất đường cong sinh lý
Hình 2. Phim cộng hưởng từ trước mổ
Hình ảnh hẹp ống sống đa tầng L2-L3, L3-L4, L4-L5
📚 Kinh nghiệm triển khai tại Bệnh viện Quân y 17
Quy trình phẫu thuật bao gồm:
- Cắt rộng cung sau , cắt dây chằng vàng, giải ép ống sống và rễ thần kinh.
- Cố định vít qua cuống nhằm phục hồi sự vững chắc của cột sống.
- Hàn xương liên thân đốt bằng ghép xương tự thân kết hợp vật liệu nhân tạo hỗ trợ .
Hình 3. Phim kiểm tra trong mổ
Qua màn hình tăng sáng
Vít đúng vị trí cuống cung
Hình 3. Kết quả giải ép
Ống sống và rễ thần kinh
được giải phóng rộng rãi
📚 Qua thực tiễn điều trị, có > 80% bệnh nhân đều cải thiện rõ triệu chứng:
- Giảm đau rõ rệt (VAS giảm từ 7–8 điểm xuống còn 2–3 điểm).
- Cải thiện khả năng vận động, đi lại, đặc biệt giảm triệu chứng đau cách hồi thần kinh.
- Nhanh chóng trở lại sinh hoạt thường ngày
- An toàn, ít biến chứng, chưa ghi nhận các tai biến nặng nề như tổn thương thần kinh hay nhiễm trùng sâu.
Hình 4. Xquang sau mổ
Cố định vững L2-L3-L4-L5 và hàn xương liên thân đốt
Hình 5. Xquang sau mổ
Cố định vững L3-L4-L5
Và hàn xương liên thân đốt
Hình 6. Phục hồi chức năng sau mổ
📚 Bàn luận
Kinh nghiệm thực tiễn của chúng tôi phù hợp với nhiều báo cáo trong và ngoài nước. Tác giả Weinstein (2008) và cộng sự chứng minh phẫu thuật mang lại hiệu quả vượt trội so với điều trị bảo tồn [1] . Yone và cs (1996) nhấn mạnh vai trò của hàn xương liên thân đốt để duy trì sự vững chắc lâu dài [2]. Nghiên cứu của Lee và cs ( 2019) cho thấy phẫu thuật hẹp đa tầng cải thiện rõ triệu chứng [3]. Tác giả Ghogawala (2016) chứng minh nhóm giải ép và cố định duy trì hiệu quả lâu dài hơn giải ép đơn thuần [4]. Tương tự nghiên cứu của Dai (2020) báo cáo phẫu thuật cố định cột sống, giải ép và hàn xương nhiều tầng có tỷ lệ liền xương >85%, cải thiện VAS và ODI rõ rệt [5]. Tại Việt Nam, các nghiên cứu ở Bệnh viện Việt Đức, Chợ Rẫy cũng ghi nhận trên 80% bệnh nhân cải thiện triệu chứng sau mổ. Tác giả Nguyễn Văn Thạch (2018) và Lê Văn Cường (2021) đều ghi nhận hiệu quả của cố định qua cuống và hàn xương liên thân đốt trong điều trị hẹp đa tầng, thách thức chính là nguy cơ mất máu, tổn thương rễ và thời gian mổ kéo dài. Các xu hướng mới như can thiệp tối thiểu, navigation và robot có thể giúp giảm biến chứng nhưng chưa phổ biến [6][7][8].
Điều này khẳng định rằng phẫu thuật cố định cột sống, giải ép và hàn xương liên thân đốt là lựa chọn điều trị an toàn, hiệu quả, giúp cải thiện chức năng và chất lượng sống cho bệnh nhân hẹp ống sống đa tầng, tuy nhiên cần lựa chọn bệnh nhân phù hợp, chuẩn bị chu đáo và theo dõi lâu dài để hạn chế biến chứng.
Kết quả tại Bệnh viện Quân y 17 tương đồng với xu hướng chung trên thế giới và trong nước về hiệu quả và độ an toàn của kỹ thuật này.
📚 Kết luận
Phẫu thuật cố định cột sống bằng vít qua cuống, kết hợp giải ép và hàn xương liên thân đốt điều trị hẹp ống sống thắt lưng đa tầng đã được thực hiện thường quy tại Bệnh viện Quân y 17 trong nhiều năm qua. Kỹ thuật này đem lại kết quả tích cực, giúp người bệnh giảm đau, phục hồi chức năng và nâng cao chất lượng cuộc sống, đồng thời khẳng định năng lực chuyên môn và uy tín của bệnh viện trong lĩnh vực điều trị bệnh lý cột sống phức tạp.
Tài liệu tham khảo
- Weinstein JN, et al. Surgical vs nonsurgical therapy for lumbar spinal stenosis. N Engl J Med. 2008.
- Yone K, et al. Indication of fusion for lumbar spinal stenosis in elderly patients. Spine. 1996.
- Lee CK, et al. Multilevel lumbar fusion outcomes. Spine J. 2019;19(4):642–650.
- Ghogawala Z, et al. Laminectomy plus fusion vs laminectomy alone for lumbar spondylolisthesis. N Engl J Med. 2016;374:1424–1434.
- Dai J, et al. Multilevel TLIF outcomes in lumbar stenosis. Eur Spine J. 2020;29:100–108.
- Nguyễn Văn Thạch và cs. Kết quả phẫu thuật hẹp ống sống thắt lưng tại Bệnh viện Việt Đức. Tạp chí Y học Việt Nam. 2015.
- Trần Công Duyệt và cs. Điều trị hẹp ống sống thắt lưng đa tầng bằng phẫu thuật cố định và hàn xương. Y học TP.HCM. 2017.
- Lê Văn Cường, Nguyễn Đình Hòa. Phẫu thuật TLIF điều trị hẹp đa tầng. Tạp chí Ngoại khoa Việt Nam. 2021;22(2):55–61.
Nguồn bài viết: Phan Anh Nghĩa, Lê Hoài Nam, Khoa Chấn Thương Chỉnh Hinh – Bệnh viện Quân y 17
